„Ziemia Święta to geografia zbawienia miejsce historycznej działalności Boga Stworzyciela i wszędzie pełno jego śladów, to jednak pełnia tego objawienia i dzieło odkupienia dokonało się na tej ziemi, którą często określa się „Piątą Ewangelią” E. Renan
Kto przybywa na pielgrzymkę do Ziemi Świętej, chce spotkać Jezusa, wniknąć w tajemnicę Jego wcielenia, narodzenia, śmierci i zmartwychwstania.
Obecnie chciałabym pójść śladami do Betlejem. Pielgrzymka nasza wyruszyła z Bydgoszczy w okresie, krótko przed pandemią.
Oznaką dobrego przeżycia pielgrzymki do Ziemi Świętej jest odnowienie i pogłębienie osobistej jedności z Bogiem i miłości ku drugiemu człowiekowi. Bo przecież Bóg tak umiłował świat, że swojego jedynego syna oddał, aby nas zbawić. Czyż nie ma większej miłości, niż ta?
Ziemia Święta zamieszkana jest dzisiaj przez dwa narody: żydowski i palestyński, i podzielona na dwa państwa: Izrael i Palestynę.
Dla nas, chrześcijan, ziemia Pana jest w pierwszym rzędzie ziemią umiłowaną Jezusa Chrystusa, jedynego zbawiciela, ziemią spotkania Boga z człowiekiem, ziemią, po której stąpały stopy naszego Pana, ziemią, która słyszała słowa radosnej nowiny Zbawiciela.
Ziemia Święta ma swój niezapomniany zapach. Występują tam takie zioła, jak: kardamon, szafran, bazylia, oregano, goździki, kminek, drzewo jodłowe, cynamon czy wonna trzcina.
Pierwszym miejscem w drodze do Betlejem, jest Nazaret. Bazylika Zwiastowania. Tajemnica Wcielenia dokonała się tutaj w Nazarecie, gdzie Archanioł Gabriel został posłany do dziewicy Maryi. Dla wierzących. Ten, który został poczęty z Ducha Świętego, jest Chrystusem, Synem Bożym. We wnętrzu Bazyliki strzeżone są pozostałości „Domu Maryi” wraz z innymi świadectwami długiej obecności wspólnoty chrześcijańskiej.
To tutaj posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret, do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida: a Dziewicy było na imię Maryja.
Najważniejsza relikwia Nazaretu – Grota Zwiastowania – znajduje się w dolnej części Bazyliki. Na przestrzeni wieków uległa ona wielu przekształceniom. Do Groty Zwiastowania od strony zachodniej przylega mniejsza grota. Odnaleziono wiele elementów architektonicznych należących do obu antycznych budowli. Są wśród nich znaki i graffiti o charakterze religijnym. Jednym z nich, to napis „Chaire Maria”.
Franciszkanie, którzy opiekują się sanktuarium nabyli je w 1620 roku dzięki staraniom ówczesnego kustosza Ziemi Świętej ojca Tommaso Obicini. Nowa Bazylika, wzniesiona wg projektu architekta G. Muzio, została poświęcona w 1969 roku. Wyraźnie dominuje nad miastem. Potężna stożkowata kopuła w kształcie odwróconego kwiatu lilii, wznosząca się na wysokość 57 m, chroni niezwykłą relikwię – Grotę Zwiastowania. Panuje tu niezwykły klimat ciszy, zadumy w modlitwie. Gdzie był domek Maryi, gdy stanął przed Nią Anioł Pański. Kolejne pokolenia chrześcijan otaczają Grotę szczególnym szacunkiem. Bazylika składa się z dwóch kościołów: dolnego i górnego. Razem stanowią one największą chrześcijańską świątynię na Bliskim Wschodzie.
Niespełna 200 m od bazyliki Zwiastowania znajduje się kościół dedykowany Św. Józefowi. Został on wzniesiony w 1914 roku na miejscu dawnego domu „cieśli” Józefa, Oblubieńca Maryi. Szczególną wartość stanowi tu judeochrześcijańskie baptysterium znajdujące się w krypcie świątyni.
Dziś Nazaret jest największym miastem arabskim leżącym na terenie Izraela i pozostającym pod jego bezpośrednim zarządem. Liczy ok. 60 tys. mieszkańców. Żyją tu zarówno Arabowie chrześcijanie, jak i muzułmanie.
W mieście rezyduje biskup obrządku łacińskiego, będący wikariuszem patriarchalnym patriarchy jerozolimskiego.
Działa tu również wiele katolickich wspólnot zakonnych, m.in. franciszkanie, którzy opiekują się pielgrzymami, prowadzą także parafię i szkołę; salezjanie prowadzący sierociniec, bracia szkolni, sercanie, bonifratrzy prowadzący nowoczesny Szpital Świętej Rodziny, siostry nazaretanki, szarytki, franciszkanki i inni.
Następnym miejscem ważnym dla Maryi jest Ain Karem – Bazylika i krypta Nawiedzenia św. Elżbiety. Miejsce, w którym przyszedł na świat Jan Chrzciciel, Poprzednik Pana Jezusa, znajduje się w Ain Karem, dzielnicy Jerozolimy. Sanktuarium upamiętnia narodziny Jana, którego rodzicami byli Zachariasz i będąca w podeszłym wieku Elżbieta, krewna Maryi. Tutaj nastąpiło spotkanie Maryi ze swoją krewną Elżbietą. Brzemienna Dziewica wyruszyła, by spotkać się z oczekującą potomstwa. Tutaj Maryja wyśpiewała hymn uwielbienia – Magnificat: pieśń dziękczynienia Bogu, Zbawicielowi i Panu Wieków.
Ponadto św. Łukasz wspomina, że kiedy Maryja dowiedziała się o brzemienności Elżbiety, wybrała się i poszła z pośpiechem w góry do pewnego miasta Judy(Łk 1,39).
Na górze są dwa kościoły; górny i dolny. W pierwszym kościele, jak mówią miejscowi Elżbietę pozdrowiła błogosławiona Dziewica Maryja. Mówi się, że to właśnie tam ukryto Jana Chrzciciela w czasie rzezi młodzianków. Jan urodził się tam, gdzie stoi drugi kościół.
Sanktuarium opiekują się franciszkanie. I właśnie tam spotkaliśmy ojca franciszkanina, który był obecny przy poświęceniu klasztoru Sióstr Franciszkanek w Więcborku. Było to niesamowite spotkanie.
Ain Karem, którego nazwa znaczy źródło winnicy, sugeruje okolicę pełną zieleni, gdzie powietrze jest wystarczająco wilgotne, by hodować winną latorośl.
Następnym miejscem do którego dążymy to –
Betlejem – Bazylika Narodzenia Pańskiego. Grota Narodzenia w Betlejem jest miejscem, gdzie Chrystus narodził się z Maryi Dziewicy. Nad Grotą w okresie bizantyjskim (IV-VI w.) została wybudowana pięcionawowa bazylika, która przetrwała do naszych czasów. W pobliżu Groty Narodzenia znajduje się szereg innych grot związanych ze św. Hieronimem. Do Bazyliki przylega kościół św. Katarzyny z niewielkim wirydarzem.
Nazwa miejscowości (Bet-Lahm) jest pochodzenia syryjsko-chaldejskiego. Co oznacza „Dom Chleba). Miasto leży ok. 9 km na południe od Jerozolimy, pośród pól, na których rośnie m.in. pszenica.
Z Nazaretu św. Józef wraz z Maryją musieli udać się do Betlejem ponieważ wyszło rozporządzenie Cezara Augusta 1, żeby przeprowadzić spis ludności w całym państwie. Musieli wyruszyć z miasta Nazaret, do Judei, do miasta Dawidowego zwanego Betlejem, ponieważ pochodził z domu i rodu Dawida, żeby się dać zapisać z poślubioną sobie Maryją…”
„Kiedy tam przebywali, nadszedł dla Maryi czas rozwiązania. Porodziła swego pierworodnego Syna, owinęła go w pieluszki i położyła w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie.
W tej samej okolicy przebywali w polu pasterze i trzymali straż nocną nad swoją trzodą”…
Pasterze, należący do jednej z pogardzanych grup społecznych narodu wybranego, udali się, by adorować Jezusa. Olśnieni światłem z wysoka, pouczeni zostali przez niebiańskiego posłańca, iż narodził się Zbawiciel.
Beit Sahur – Pole Pasterzy i groty.”Niedaleko stamtąd znajduje się kościół nazywany „pasterskim”. Są groty w których mieszkali pasterze.
Odbywają się tam Msze św. dla turystów.
„Gdy zaś Jezus narodził się w Betlejem w Judei za panowania króla Heroda, oto mędrcy ze wschodu przybyli do Jerozolimy i pytali: gdzie jest nowo narodzony król żydowski? Ujrzeliśmy bowiem jego gwiazdę na Wschodzie i przybyliśmy oddać mu pokłon”…
…”Gdy oni odjechali, oto anioł Pański ukazał się Józefowi we śnie i rzekł: Wstań, weź dziecię i Jego matkę i uchodź do Egiptu..”
Święta rodzina wróciła po śmierci Heroda”
Miejsce narodzenia Jezusa otaczali kultem już pierwsi chrześcijanie.
W roku 325 Konstantyn Wielki zbudował tu pierwszą bazylikę. W 1757r. bazylika Narodzenia Pańskiego stała się własnością prawosławnych Greków. Franciszkanie zachowali prawo własności jedynie w odniesieniu do kaplicy Żłóbka, w której czci się pamięć pokłonu Trzech Króli. Betlejem liczy ok. 30 tysięcy mieszkańców. W większości są to Palestyńczycy wyznania chrześcijańskiego i muzułmańskiego. Chrześcijanie do niedawna stanowili 1/3 ludności, jednak wiele z nich 2000-2003 wyemigrowało za granicę. Od 1967 do 1995 miasto znajdowało się pod okupację Izraela. Na mocy porozumienia w Oslo ( z 1996r.) stało się częścią Autonomii Palestyńskiej.
Betlejem otoczone jest wysokim murem, oddzielającym Izrael od Palestyny. Zdaniem księdza proboszcza tamtejszej parafii, prowadzenie wspólnoty rzymskokatolickiej, która żyje w Betlejem – w miejscu, gdzie życie jest niezwykle trudne, a sytuacja ludzi bardzo nietypowa. Obok bowiem niekończącej się walki między Izraelem i Palestyną, skomplikowanej sytuacji politycznej, braku pokoju, jest też jeszcze mur, który otacza miasto. Mur, który – można powiedzieć symbolicznie – „nie pozwala”, mur, który „zabrania” – przede wszystkim nie pozwala na spotkania człowieka z drugim człowiekiem. Nie pozwala na spotkania ludzi najbliższych, dzieci czy rodziców mieszkających w Betlejem, z tymi, którzy żyją poza murem. Łączy się to z możliwością wyjazdu poza miasto, głównie do Jerozolimy. Braku pracy. Braku dostępu do opieki medycznej. Według Izraelczyków mur służy bezpieczeństwu. Pozwala kontrolować przepływ ludzi. Chrześcijanie utrzymują się w zasadzie z turystyki.
Okres pandemii zabrał im to. Chrześcijanie w Ziemi Świętej bez pomocy chrześcijan z innych krajów sobie nie poradzą. Dlatego proboszcz tamtejszej parafii zwraca się z prośbą otwarte serca i wsparcie.
„Jeśli znowu nie masz się Gdzie narodzić. Weź me serce małe i zimne. Napełń je chwałą i zmień w Nowe Betlejem”.
Zofia Świerczewska – Prezes Stowarzyszenia Rodzin Katolickich w Diecezji Bydgoskiej
