2. Przebudowa w 1937 r.

W 1937 roku miała miejsce przebudowa kościoła, która zmieniła w pewnym stopniu jego pierwotną formę. Jej autorem był inż. arch. Zygmunt Knothe z Torunia, który wygrał rozpisany w związku z tym konkurs. Natomiast ekipą budowlaną kierował A. Piszczek.

rzut wg projektu wg Z. knothe

Celem przebudowy było powiększenie budynku od strony wschodniej o nowe prezbiterium. Zlikwidowano jednocześnie owalną zakrystię i dobudowano nową przy prezbiterium od strony południowej. Natomiast od strony zachodniej kościoła dostawiono kruchtę. Elewację południową i północną pozostawiono w niezmienionej formie.

rzut po przebudowie

Nowy wygląd, który nadano wówczas temu obiektowi pozostał niezmieniony do czasów obecnych. Jego wymiary wynoszą: nawa główna ma 24,2 m długości i 11,2 m szerokości, prezbiterium 7,8 m długości i 9,4 m szerokości, kruchta 3,6 m długości i 7,4 m szerokości, zakrystia 4,4 m długości i 4,6 m szerokości. Łączna długość kruchty, nawy i prezbiterium to 39,6 m.

Na miejscu dawnej, owalnej zakrystii znajduje się obecnie nowe jednoprzęsłowe prezbiterium, zbliżone do kwadratu, ze sklepieniem kolebkowo – krzyżowym o łuku odcinkowym, do którego dostawiona jest od strony południowej nieduża zakrystia na planie kwadratu z małym, prostokątnym przedsionkiem zachodzącym na nawę. Natomiast po stronie północnej prezbiterium mieści się klatka schodowa na rzucie koła, nie wychodząca poza lico ściany nawy.

Prezbiterium niewiele niższe od nawy, wsparte jest na niewysokim cokole i nakryte dachem kalenicowym trójpołaciowym (we wnętrzu sufit). Wschodnią ścianę prezbiterium ograniczają po bokach pojedyncze pilastry, na których spoczywa gzyms okapowy. Pośrodku tej ściany znajduje się drewniany krzyż. Ściany południowa i północna prezbiterium analogiczne są do wschodniej z tą różnicą, że na osi mają po jednym oknie. Natomiast zakrystia jest o połowę niższa od prezbiterium. Ma ona zaokrąglone naroża. Wspiera się na cokole równej wysokości cokołu prezbiterium. Zwieńczona jest prostą ścianką attykową i nakryta płaskim dachem. Na ścianie wschodniej i południowej zakrystii umieszczono na osi po jednym oknie. Natomiast na ścianie zachodniej zakrystii znajduje się wejście z prostokątnymi drzwiami. Okrągła klatka schodowa umieszczona na styku nawy i prezbiterium ma taką samą jak ono wysokość i nakryta jest dachem stożkowym. Posiada ona prostokątne drzwi i ponad nimi pięć okien ułożonych osiowo jedno nad drugim.

Przy elewacji zachodniej kościoła wybudowano kruchtę na planie kwadratu z dwoma pomieszczeniami na planie prostokątów. Pomieszczenie po stronie południowej to klatka schodowa na chór muzyczny, a po stronie północnej – pomieszczenie gospodarcze. Kruchta o zaokrąglonych narożach, poprzedzona jest dwustopniowymi schodami. Wznosi się ona na niewysokim cokole i jest o 1/3 wysokości niższa od ściany nawy, ale jednocześnie równa wysokości zakrystii. Ponadto ma ona połowę szerokości nawy. Przykrywa ją płaski dach z prostą ścianką attykową; we wnętrzu jest sufit. Oś środkową kruchty stanowią drzwi drewniane dwuskrzydłowe, nad którymi znajduje się prostokątne okno zamknięte łukiem odcinkowym z płaską opaską. Natomiast na dwóch osiach bocznych umieszczono po jednym oknie owalnym z płaską opaską. Takie same dwa okna są również na ścianie południowej i północnej kruchty.

Poza zmianami w strukturze samego kościoła, także w jego obrębie dokonano modyfikacji. Zrobiono wówczas nowe murowane ogrodzenie oraz wbudowano w nie dzwonnicę na rzucie kwadratu w odległości około 10 m na południowy – zachód od fasady kościoła. Dzwonnica ta ma czteropołaciowy stożkowy dach i jest o 1/2 wysokości niższa od ściany nawy.

Jak wynika z powyższego opisu, przebudowa kościoła przeprowadzona w 1937 roku nie miała raczej większego wpływu na kształt stylowy obiektu. Zmienił się w pewnym stopniu jego wygląd i wzrosły gabaryty, ale charakter pozostał taki sam, jaki był wcześniej. Nadal dominuje przede wszystkim surowość, prostota i umiarkowana monumentalność.

Zarówno w części wschodniej, jak i zachodniej zastosowano formy historyczne, nieróżniące się od tych użytych podczas budowy kościoła w latach 1772 – 1778. Wprowadzono też kilka elementów bezstylowych, jak na przykład klatka schodowa przy północnej stronie prezbiterium, która nie koliduje jednak z wyglądem budynku kościoła. Ponadto wykorzystane w trakcie przebudowy motywy dekoracyjne, takie jak pilastry podkreślają “historyczność” niniejszego obiektu.

Przebudowa z 1937 roku nie wywarła też większego wpływu na stronę wewnętrzną kościoła oraz w jakiś szczególny sposób nie zaważyła na aranżacji pierwotnego wystroju.